Hejt STOP! Jak radzić sobie z hejtem?
Korzystając z internetu prędzej czy później spotkasz się ze zjawiskiem hejtu (z agn. hate – nienawiść). Hejt to agresywne i wrogo nastawione zachowanie w internecie, mające na celu znieważenie, obrażenie lub szkalowanie innych osób. Może przybierać różne formy, takie jak obraźliwe komentarze lub wiadomości prywatne, groźby, poniżanie czy ataki na tle rasowym, seksistowskim, homofobicznym lub związanym z wyglądem, orientacją seksualną czy wyznaniem.
Jakie są cechy charakterystyczne hejtu?
Agresja: wyrażona poprzez obraźliwe słowa, groźby, wyśmiewanie czy poniżanie, wytykanie wad, nietolerancja i wszystko to, co obraża i ma za zadanie zrobić przykrość, dokuczyć.
Anonimowość: osoby dokonujące hejtu często ukrywają swoją tożsamość, tworzą fałszywe konta w mediach społecznościowych, co daje im poczucie bezkarności. Często wiedzą, że w realnym życiu nie potrafili by obrazić kogoś w twarz więc wyżywają się w internecie.
Motywacja do krzywdzenia: hejterzy często działają z zamiarem zranienia emocjonalnego lub psychicznego swojej ofiary, z socjologicznego punktu widzenia – nadrabiają w ten sposób własne kompleksy i niedobory emocjonalne, dowartościowują się. Czerpią satysfakcję z poniżania.
Rozprzestrzenianie nienawiści: hejt często polega na rozpowszechnianiu negatywnych i szkodliwych treści wobec konkretnych osób lub grup społecznych, wzniecanie powszechnej dezinformacji i złych nastrojów. Działania takie mogą nieść ze sobą fatalne skutki jak spadek samooceny, stres, a nawet depresja.
Co ważne – polskim prawie hejt może być traktowany jako wykroczenie lub przestępstwo, w zależności od jego formy i skutków. Może obejmować takie czyny jak zniesławienie, znieważenie, uporczywe nękanie czy groźby karalne.
Warto pamiętać, że hejt nie jest tożsamy z wolnością słowa. Wolność słowa nie uprawnia do szerzenia nienawiści czy nawoływania do przemocy. Mowa nienawiści to publiczne wypowiedzi, które szerzą, propagują czy usprawiedliwiają nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm oraz inne formy nienawiści bazujące na nietolerancji. Jeśli potrzebujesz wsparcia w obliczu hejtu, warto skontaktować się z odpowiednimi służbami, takimi jak policja czy organizacje zajmujące się pomocą ofiarom przemocy w internecie.
Jak się bronić przed hejtem?
Obrona przed hejtem w internecie wymaga zarówno działań prewencyjnych, jak i reakcji w sytuacjach kryzysowych. Oto praktyczne kroki, które możesz podjąć, aby chronić siebie i swoje zdrowie psychiczne:
Prewencja – jak zmniejszyć ryzyko hejtu
- Zadbaj o prywatność
Ogranicz dostęp do swoich danych osobowych, nigdy nie podawaj adresu zamieszkania ani numeru telefonu. Ustaw silne hasła i włącz dwuetapową weryfikację. Nie dziel się prywatnymi informacjami, unikaj dyskusji o osobistych sprawach. - Buduj pozytywną obecność online
Twórz wartościowe treści, buduj wspierającą społeczność i unikaj niepotrzebnych konfliktów. Wypowiadaj się tak, by nikt nie zarzucił ci szerzenia nienawiści czy nieprawdy. - Ucz się rozpoznawać zagrożenia
Zwracaj uwagę na pierwsze sygnały agresji i nie ignoruj ostrzeżeń. Jeśli ktoś zaczepia cię w komentarzach, próbuje obrażać i ubliżać, wyłącz się z dyskusji i nie dawaj hejterowi przysłowiowej wody na młyn.
Co robić, gdy hejt się nasila?
- Zachowaj spokój
Nie odpowiadaj pod wpływem emocji, albo w ogóle nie odpowiadaj, nie wdawaj się w zbędne dyskusje bo to na to hejter czeka. Skup się na faktach, nie na atakach osobistych. - Działaj prawnie
Jeśli przekroczone zostały granice hejtu, złóż zawiadomienie o przestępstwie, skonsultuj się z prawnikiem, rozważ pozew cywilny. Zbieraj dowody, takie jak zrzuty ekranu (zarówno telefon jak i komputer mają taką opcję – jeśli nie wiesz jak to zrobić, poproś kogoś o pomoc). - Zadbaj o siebie
Nie bagatelizuj swojego samopoczucia. Szukaj wsparcia psychologicznego, otaczaj się życzliwymi ludźmi, unikaj dyskusji w miejscach pełnych „troli” (troll to ktoś, kogo hobby jest hejtowanie oraz szerzenie dezinformacji). - Nie reaguj na zaczepki. Im intensywniej wdajesz się w dyskusję, tym bardziej hejter ma pożywkę. Brak reakcji z twojej strony zdenerwuje go bardziej, niż rzeczowa odpowiedź. Cisza może być najskuteczniejszą odpowiedzią. Hejterzy często szukają reakcji – nie dawaj im tej satysfakcji.
- Koncentruj się na pozytywnych odbiorcach. Uczestnicz w forach i miejscach, gdzie hejt jest blokowany i są ostre reakcje. Jeśli jest potrzeba, korzystaj z opcji blokowania użytkowników siejących hejt.
- Skupiaj się na osobach, które wspierają cię i doceniają. To z nimi rozmowy są najbardziej wartościowe i mają wartość dodaną.
- Zachowaj anonimowość – im mniej hejter o tobie wie, tym mniej informacji wykorzysta przeciwko tobie. Ogranicz udostępnianie swoich prywatnych informacji online. Nie publikuj zdjęć z dziećmi i rodziną, albo publikuj je z opcją widoczności tylko dla znajomych.
Gdzie szukać pomocy?
- Organizacje pomocowe: Helpline.org.pl (800 100 100), Dyżurnet.pl, Rzecznik Praw Obywatelskich.
- Organy ścigania: Policja (997), prokuratura, specjalne jednostki ds. cyberprzestępczości.
- Wsparcie psychologiczne: Telefony zaufania, poradnie psychologiczne, terapeuci specjalizujący się w cyberprzemocy
