Seniorzy są najbardziej narażeni na obecnie popularne oszustwa telefoniczne – tak zwany SCAM.
Oszuści mają coraz bardziej sprytne sposoby na wyłudzenie pieniędzy. Już nie tylko „na wnuczka” czy kredyt w banku. Sprawdź jak się uchronić przed kradzieżą. Nie daj się podejść!
Najczęściej oszuści dzwonią podając się za policję, bank, maklera czy ubezpieczyciela. Zapewniają o swojej uczciwości, sprawiają wrażenie, jakby rozmowa była w dobrej intencji, usypiając Twoją czujność. Często wprowadzają rozmówcę w zakłopotanie lub udają, że chcą pomóc. Technik manipulacji jest wiele, ale możesz się przed nimi obronić i nie stracić oszczędności życia!
Na co zwrócić uwagę, gdy odbierasz telefon?
- Numer, który się wyświetla na ekranie– czasem będzie to zwykły numer telefonu, czasem nazwa banku lub firmy. Nowoczesna technika pozwala na ustawienie w telefonie fałszywego wyświetlania nazwy, dlatego nie sugeruj się tym, co widzisz. Niepokojące będą też połączenia z innych krajów (powinno się to wyświetlać podczas próby połączenia).
- Zwróć uwagę, czy dzwoniący zwraca się do ciebie z imienia i nazwiska – często oszuści dzwonią na losowe numery, nie znając twoich danych. Ale ich celem jest zdobycie tych danych, więc nigdy ich nie podawaj!
- Zapytaj, z jakiej firmy/banku dzwonią – jeśli masz konto w banku X a podają, że dzwonią z banku Y – rozłącz się niezwłocznie i zadzwoń samodzielnie do swojego banku z informacją, że ktoś próbuje wyłudzić dane.
- Prośba o podanie numeru PESEL, PIN do karty i tym podobne – bank nigdy nie prosi o podanie takich danych jak PESEL, kod PIN do karty czy login i hasło do aplikacji. Nigdy nie udostępniaj takich danych, a jeśli usłyszysz, że ktoś cię o nie pyta – rozłącz się!
- Prośba o zainstalowanie aplikacji – to jest sygnał, że dzwoni oszust! Aplikacje, do zainstalowania których oszuści próbują namawiać, mają za zadanie kradzież twoich danych. Dzwoniący będzie zapewniać, że poprowadzi cię krok po kroku w instalacji, ale nie rób tego pod żadnym pozorem.
Nowoczesne techniki pozwalają na wykradanie danych i kradzież pieniędzy z kont bankowych. Tylko podejrzliwość i wiedza o sposobach działania oszustów mogą cię uchronić przed utratą pieniędzy czy wrażliwych danych. Sprawdź, jak zminimalizować ryzyko i nie dać się podejść!
Jeśli dzwoni ktoś podający się za policję, rozłącz się i zadzwoń do swojego dzielnicowego lub na numer 997. Dowiedz się, czy naprawdę ktoś chciał się z Tobą w opisanej przez oszusta sprawie skontaktować. Poproś kogoś bliskiego, żeby wpisał w kontakty w twoim telefonie numer do dzielnicowego. Usprawni to kontakt.
Jeśli ktoś dzwoni, że twój wnuczek/siostra/sąsiad miał wypadek i trzeba przelać jakieś pieniądze, aby uniknąć kary – natychmiast się rozłącz i zadzwoń do tej właśnie osoby. Dzwoń do skutku, jeśli nie do niej, to do męża, żony, dziecka czy innej bliskiej tej osobie. Dzwoniący będzie cię poganiać, wzbudzać stres i grozić, że telefon na policję jest błędem. To jest najpopularniejsza metoda oszustwa, o której często się mówi. Mimo to wielu ludzi daje się nabrać. Dzwoń w takiej sytuacji najpierw do osoby, która rzekomo miała wypadek, a potem na policję.
Nigdy nie podawaj danych wrażliwych takich jak PESEL, kod PIN do karty, login i hasło do aplikacji bankowej, login i hasło do skrzynki e-mail. Nie podawaj tez swojego adresu, nie mów czy mieszkasz sam czy z kimś. Nie mów czy jesteś blisko domu czy na wakacjach. Nie podawaj żadnych danych, które mogą być wykorzystane do oszustwa, kradzieży danych czy włamania.
Włącz opcję anty-spam w telefonie – jest to bezpłatna funkcja w większości smartfonów, która blokuje połączenia pochodzące z podejrzanych numerów. Nie odbieraj też numerów pochodzących z zagranicy lub podejrzanie długich.
Stosując te zasady możesz się obronić przed utratą mienia.
Ale pamiętaj, że oszuści nie tylko dzwonią. Oni też piszą – wiadomości SMS, na WhatsApp czy e-mail. Na co musisz uważać?
Coraz częściej oszuści posuwają się do nowych metod oszustwa: wysyłają wiadomości podszywając się pod bank, urząd, dostawców energii czy internetu. Często umieszczają link do płatności, kierujący do bankowości internetowej, gdzie w łatwy sposób wykradają twoje dane i wypłacają pieniądze z konta.
Nie klikaj linków w wiadomościach SMS ani E-mail – jeśli masz link do płatności elektronicznej, skorzystaj z tradycyjnego przelewu. Możesz też poprosić kogoś, by sprawdził adres e-mail, skąd wiadomość przyszła. Nie daj się też skusić na konkursy i łatwe zarabianie pieniędzy, nie zakładaj kont i nie ściągaj podejrzanych aplikacji.
Nie odpisuj na podejrzane wiadomości – oszuści upodobali sobie szczególnie aplikację WatsApp. Często piszą z innych krajów, próbują nawiązać kontakt, zaprzyjaźnić się a potem wzbudzić litość i wyłudzić pieniądze. Czasem seniorzy czują się samotnie i chętnie nawiązują takie znajomości, ale lepiej jest mieć „prawdziwego” przyjaciela.
Zastrzeż PESEL – to bardzo proste! Zainstaluj aplikację mObywatel – jest to rządowa aplikacja, w której są twoje cyfrowe dokumenty (świetna opcja w razie zgubienia tych papierowych!) ale jest tam super funkcja „zastrzeż PESEL” – dzięki temu, gdy zablokujesz pesel, nikt nie weźmie na ciebie kredytu, chwilówki, nie kupi nic na raty ani nie załatwi sprawy u notariusza. Poproś kogoś bliskiego, by pomógł zainstalować i aktywować aplikację. To naprawdę ułatwia życie!
Jeśli ktoś próbował Cię oszukać, skontaktuj się niezwłocznie z policją lub z instytucją CERT Polska, która zajmuje się zwalczaniem cyberprzestępczości.
Jeśli nie masz w swoim otoczeniu kogoś bliskiego, możesz poprosić o pomoc sąsiadów, dzielnicowego, lokalne centrum seniora, lokalny dom pomocy społecznej. Możesz też zadzwonić do Wojewódzkiego Telefonu Wsparcia dla Seniorów pod numer 42 20 819 99. Pamiętaj – nie bój się pytać, nie bój się prosić o pomoc!
Artykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem W Niewielkim Mieście oraz Centrum Handlowym Echo w Pabianicach.
